เทศกาลของพี่น้องชาวจีนทั้งจีนแท้ หรือ ชาวไทยเชื้อสายจีน ต้องยอมรับเลยว่า เรื่องอาหารเป็นสิ่งที่สำคัญมาก หลายเทศกาลจะมีเรื่องของวัฒนธรรมอาหารเข้ามาเกี่ยวข้องด้วยเสมอ อย่างเทศกาลพิธีไหว้บ๊ะจ่าง ก็เป็นอีกหนึ่งพิธีกรรมที่สำคัญและมีเอกลักษณ์ของตัวเองอย่างมาก ผู้เขียนเองก็ชอบนะเทศกาลนี้ เลยมาขอย้อนวัยกันสักหน่อยว่าเทศกาลนี้เป็นอย่างไร
เทศกาลไหว้บ๊ะจ่าง
เรามาทำความรู้จักกันก่อน เทศกาลไหว้บ๊ะจ่าง มีอีกชื่อหนึ่งว่า เทศกาลตวนอู่ หรือ เทศกาลต่วนหงอ ตามปฏิทินทางจันทรคติดจะตรงกับวันที่ 5 เดือน 5 เรียกว่าวันโหงวเหว่ยโจ่ว เชื่อกันว่าเทศกาลครั้งนี้จะจัดขึ้นเพื่อระลึกถึงกวีผู้รักชาติคนหนึ่งกระโดดน้ำเสียชีวิตไป บางประเทศอย่างจีน, ฮ่องกง, ไต้หวัน, มาเก๊า ยังมีการจัดกิจกรรมสนุกสนานอื่นอย่างการแข่งเรือมังกร (คล้ายกับการแข่งเรือพายของบ้านเรา)อีกด้วย
ประวัติของเทศกาลไหว้บ๊ะจ่าง
ประวัติของทศกาลไหว้บ๊ะจ่าง ต้องย้อนกลับไปสมัยเลียดก๊กเลยทีเดียว ยุคนั้นมีกวี ผู้มีความรอบรู้คนหนึ่งชื่อว่า ซีหยวน ท่านคนนี้เป็นผู้มีความรู้ความสามารถ ทั้งยังเป็นขุนนางตงฉินที่มีความสามารถในการบริหารงานด้านการปกครองด้วย ทำให้กษัตริย์ที่ครองแคว้นฉู่โปรดมาก นั่นทำให้ ซีหยวนเองได้สร้างความไม่พอใจ จากเหล่าคนที่อิจฉาจนต้องทำให้เกิดการรวมกลุ่มเพื่อกำจัดซีหยวนขึ้นมา หลังจากใช้เวลาอยู่นาน พอถึงคราวเปลี่ยนแผ่นดิน ท่านจึงโดนเนรเทศไล่ออกไป ท่านรู้สึกเสียใจมากพอเห็นแม่น้ำจึงกระโดดตาย
หลังจากการตายของท่าน นำความเสียใจมายังประชาชนมากมาย หลายคนพยายามงมร่างตามหาท่านแต่ไม่เจอ คืนหนึ่งท่านได้มาเข้าฝันบอกว่า ให้ห่ออาหารด้วยใบไผ่ด้วย ชาวบ้านก็ทำตาม เพื่อให้ท่านได้รับประทานอาหาร จึงเป็นที่มาของ บ๊ะจ่าง และ เรือมังกรนั่นเอง
บ๊ะจ่างคืออะไร
เทศกาลนี้ขาดไม่ได้เลยก็คือ บ๊ะจ่าง อาหารหลักของเทศกาลนี้ นอกจากความเชื่อแล้ว อาหารชนิดนี้ยังนับเป็นของว่างที่เหมาะสำหรับรับประทานระหว่างวันด้วย บ๊ะจ่าง ทำจากข้าวเหนียวห่อด้วยเครื่องเคียงต่างๆมากมายไม่ว่าจะเป็น ถั่ว, กุนเชียง, เห็ด, หมู ,เม็ดแป๊ะก๋วย จากนั้นนำไปนึ่งให้สุกพร้อมกัน ตอนรับประทานจะกินคู่กับน้ำชาร้อนๆเพื่อตัดความเลี่ยน บอกได้เลยว่าอร่อยมาก
วิธีการไหว้
สำหรับการไหว้บ๊ะจ่างนั้น จะไหว้ในตอนเช้า ด้วยการจุดธูป 3 หรือ 5 ดอก (คำว่า ธูป 5 ดอก เพื่อนึกถึงครูบาอาจารย์ พ่อแม่ สิ่งศักดิ์สิทธิ์) แต่ถ้าเป็นในไทยบ้านเราจะเป็นการไหว้บรรพบุรุษตอนเช้าเท่านั้น