เทศกาลของคนจีนต้องบอกว่ามีเยอะแยะมากมาย แต่ละเรื่องก็มีรายละเอียดแตกต่างกันไป รวมถึงแนวความคิดของประเพณีนั้นด้วย ทางที่ดีเราควรทำความเข้าใจสักหน่อย เผื่อว่ามีโอกาสได้เข้าไปอยู่ในครอบครัวของคนจีนจะได้ปรับตัวได้ทัน วันนี้เราขอนำเสนอเทศกาลเช็งเม้ง เทศกาลนี้คืออะไรมีความหมายถึงอะไรบ้าง
เทศกาลเช็งเม้งคืออะไร
เทศกาลนี้หากอธิบายให้เข้าใจง่ายๆก็คือ การไหว้บรรพบุรุษที่ล่วงลับไปแล้วของชาวจีน ซึ่งการไปไหว้นั่นอาจจะไหว้ที่บ้าน(บางคนเก็บอัฐิไว้ที่บ้าน) หรือ อาจจะไปไหว้บรรพบุรุษที่สุสานก็ได้ โดยคำว่า เช็งเม้งนั้น มาจากคำว่า ชิงหมิง หรือ เชงเม้ง (ในบางสำเนียง) ความหมายของคำนี้แยกเป็นสองส่วน คำว่าเช็ง หมายถึง สะอาด บริสุทธิ์ ส่วนคำว่า เม้ง หมายถึงสว่าง พออ่านรวมกันแล้วหมายถึงช่วงเวลาแห่งความแจ่มใส รื่นรมย์
ช่วงเวลาไหว้เช็งเม้ง
เทศกาลเช็งเม้งเป็นเทศกาลที่สำคัญมากทั้งของชาวจีนเอง หรือ คนไทยเชื้อสายจีนในบ้านเรา หากเป็นที่ประเทศจีนช่วงเวลาการไหว้เช็งเม้งจะประมาณวันที่ 5 ถึงปลายเดือนเมษายน ที่เลือกช่วงเวลานี้เป็นเพราะว่า จีนตอนนั้นเป็นฤดูใบไม้ผลิ อากาศดี ไม่หนาวไม่ร้อนจนเกินไป ท้องฟ้าใสสว่างเหมาะสำหรับการทำกิจกรรมกลางแจ้งอย่างมาก ส่วนไทยเรานั้นจะยึดเอาวันที่ 5 เมษายนเป็นหลัก แล้วเพิ่มช่วงเวลาก่อนหน้านั้น 3 วัน และต่อจากนั้นอีก 3 วัน รวมเป็น 7 วัน เพื่อให้ลูกหลานชาวจีนสามารถเดินทางไปเยี่ยมเคารพศพ ไหว้บรรพบุรุษได้ง่ายมากขึ้น ลองนึกภาพว่าฮวงซุ้ยจะแน่นขนัดแค่ไหนถ้าหากทุกคนไปพร้อมกันหมดในคราวเดียว
เครื่องเซ่นไหว้
การไหว้บรรพบุรุษนั้น ลูกหลานจะต้องเตรียมเครื่องเซ่นไหว้ไปให้ถูกต้องด้วย เครื่องเซ่นไหว้นั้นควรเตรียมไปตามกำลังของตนเอง ไม่มากจนเกินไป โดยเครื่องเซ่นไหว้ที่สำคัญแบบต้องมีเลยก็คือ เง็งเตี๋ย(กระดาษไหว้เจ้า) กิมจั๊ว(กระดาษไหว้วิญญาณ) เสื้อผ้าของใช้เครื่องใช้ที่จะส่งไปให้ผู้ตายในยมโลกแบบกระดาษ เทียนธูป ส้มเกลี้ยง ไก่ ปลาหมึก หอยแครง ซาลาเปา ขาดไม่ได้เลยก็คือ ซาแซ (ไก่ต้อม) ปลาหมึกแห้ง ผลไม้ 5 อย่าง
พิธีกรรมไหว้
ไม่เพียงแค่ไหว้อย่างเดียวเท่านั้น พิธีเช็งเม้ง หากไปทำที่สุสาน ลูกหลานจะต้องเตรียมอุปกรณ์ทำความสะอาดไปด้วย ไม่ว่าจะเป็นการทำความสะอาดโดยรอบของสุสานบรรพบุรุษ ตามด้วยการใช้จอบเสียม มาขุดดินเพื่อปรับแต่งให้สุสานนั้นอยู่ในสภาพสมบูรณ์พร้อม บางคนอาจจะต้องจัดการเรื่องหญ้า ต้นไม้ที่ปลูกโดยรอบอีกด้วย
นี่ก็นับว่าเป็นอีกหนึ่งเทศกาลสำคัญของชาวจีน ที่แสดงให้เห็นถึงความสำคัญของการกราบไหว้บรรพบุรุษองตัวเอง ซึ่งความกตัญญูนี่นับว่าเป็นสิ่งที่ชาวจีนให้ความสำคัญอย่างมากทีเดียว